Hướng dẫn Xả bình ắc quy đúng cách và an toàn

Nội dung chính thực hiện việc Xả Bình Ắc quyhttp://www.binhacquy.vn

1. Mục đích xả bình ắc quy

2. Khoảng thời gian thực hiện xả bình ắc quy định kỳ

3. Cách xả bình ắc quy

1. Mục đích việc xả bình ắc quy

Trong tất cả các tài liệu hướng dẫn sử dụng (O&M) của nhà sản xuất ắc quy và các tiêu chuẩn quốc tế IEEE hiện hành: IEEE1106 (ắc quy Ni-Cd kiềm), IEEE450 (ắc quy Axit-chì hở) và IEEE1188 (ắc quy Axit-chì kín) đều khuyến cáo người dùng phải xả hết dung lượng bình ắc quy và nạp đầy lại sau 1 khoảng thời gian mà bình ắc quy không thực hiện chức năng nạp xả, ví dụ như: bình đang lưu kho, bình sử dụng ở các trạm điện viễn thông, UPS…Mục đích công tác xả và nạp bình ắc quy là nhằm bảo dưỡng bình ắc quy luôn trong tình trạng hoạt động tốt nhất, không bị chai các bản cực và giảm khả năng lưu điện của bình sau một thời gian không sử dụng

2. Khoảng thời gian thực hiện xả bình ắc quy định kỳ

Khoảng thời gian xả bình ắc quy định kỳ nên thực hiện theo đúng khuyến cáo của các tiêu chuẩn IEEE. Ngoài ra cần kết hợp với khuyến cáo của nhà sản xuất vì phụ thuộc từng ứng dụng mà định kỳ xả bình ắc quy sẽ khác nhau. Không nên thực hiện xả/nạp bình ắc quy quá nhiều lần trong khoảng một thời gian ngắn, điều đó sẽ làm ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe bình ắc quy của bạn. Nhìn chung, các nhà sản xuất cũng khuyến cáo định kỳ xả/nạp theo đúng tiêu chuẩn IEEE như sau:

- Ắc quy Ni-Cd kiềm: theo tiêu chuẩn IEEE1106-2005 định kỳ nạp/xả là 5 năm/1lần

- Ắc quy Axit-chì: theo tiêu chuẩn IEEE1106-2005 (Axit-chì hở) và IEEE 1188-2005 (Axit-chì kín) thì định kỳ nạp/xả là 25% tgian thiết kế/1lần. Nếu các bình ắc quy không có thời gian thiết kế thì cần thực hiện định kỳ 12-18 tháng/1 lần.

3. Cách xả bình ắc quy

Việc xả bình ắc quy định kỳ ngoài mục đích để bảo dưỡng ắc quy thì nó còn giúp ta đánh giá dung lượng thực tế của bình ắc quy đó. Các bước để thực hiện xả bình ắc quy cụ thể như sau:

B1: Tính chọn dòng xả bình ắc quy

Cách chọn dòng xả ắc quy cũng tương tự như cách chọn dòng nạp cho ắc quy. Theo các tiêu chuẩn IEEE thì dòng xả sẽ được chọn như sau:

- Đối với ắc quy Ni-Cd kiềm: I_xả = 0.2C5 (A). Ví dụ, bình Ni-Cd kiềm của bạn có dung lượng 100Ah thì dòng xả được chọn là 0.2*100=20A.

- Đối với ắc quy Axit-chì (hở & kín): I_xả = 0,1C10 (A). Ví dụ, bình Axit-chì của bạn có dung lượng 100Ah thì dòng xả được chọn là 0.1*100=10A.

Tất nhiên, bạn có thể chọn dòng xả lớn hơn để thời gian xả giảm lại nhưng khi dòng xả lớn sẽ làm nhiệt độ bình tăng nhanh hơn và có nguy cơ làm phồng rợp, hư hỏng bình. Còn nếu bạn chọn dòng xả nhỏ hơn thì thời gian xả sẽ lâu hơn.

B2: Chọn bộ tải giả dùng để xả bình ắc quy

Hiện nay, có 2 dạng bộ tải giả dùng để xả bình ắc quy thông dụng nhất đó là:

*Dạng 1: Bộ tải giả bằng điện trở tự đấu nối

- Bộ tải giả dạng này được đấu nối từ các điện trở Mayso hoặc đèn Halogen. Ưu điểm của bộ tải giả này đó là đơn giản và chi phí thấp, nên bất kỳ ai cũng có thể sử dụng được. Nhưng nhược điểm là dòng điện xả sẽ không ổn định và đối với hệ thống gồm nhiều ắc quy khi xả bạn cần giải nhiệt cho bộ tải giả liên tục bằng nước, gió… nếu không rất dễ gây đứt điện trở trong quá trình xả.

- Cách sử dụng: Sau khi bạn chọn được dòng xả ở Bước 1 kết hợp với điện áp bình ắc quy cần xả bạn sẽ tính được giá trị điện trở xả là R_xả=U_bình/I_xả (để đơn giản ta lấy U_bình bằng với điện áp định mức của bình ắc quy, nếu chính xác hơn U_bình chính là điện áp cọc bình trong lúc xả). Sau khi có được giá trị điện trở xả thì bạn chỉ cần đấu nối tiếp hoặc song song các điện trở Mayso hoặc đèn Halogen để có được bộ tải giả có giá trị điện trở xả như mong muốn. Ví dụ, bạn cần xả bình ắc quy axit-chì 12V, 100Ah: Bạn sẽ chọn dòng xả là 10A do đó điện trở xả là 12V/10A=1.2ohm, như vậy bạn sẽ mua 2 điện trở Mayso có giá trị khoảng 2.5ohm và đấu song song để được điện trở 1.25ohm là đã phù hợp.

*Dạng 2: Bộ tải giả dòng điện không đổi (Constant current load bank)

- Bộ tải giả này được thiết kế với bộ điều khiển (Monitor) để tự động giám sát và điều chỉnh giá trị điện trở xả theo mức điện áp bình ắc quy để giữ cho dòng điện xả của ắc quy qua bộ tải giả luôn ở một giá trị không đổi (Constant current) được cài đặt trước. Ưu điểm: dòng điện xả có giá trị ổn định, khả năng tinh chỉnh dòng xả cao và giúp ta đánh giá dung lượng của hệ thống ắc quy được chính xác theo đúng các tiêu chuẩn IEEE&IEC hiện hành. Nhược điểm: chi phí rất đắt chỉ thích hợp sử dụng trong bảo dưỡng hệ thống ắc quy công nghiệp, người vận hành máy đòi hỏi phải được đào tạo chuyên môn kỹ trước khi sử dụng.

- Cách sử dụng: Sau khi bạn chọn được dòng điện xả như Bước 1, chỉ cần cài đặt dòng điện xả đó vào máy và các điểm để máy tự động dừng quá trinh xả bao gồm: thời gian xả tối đa, mức điện áp cuối của hệ thống ắc quy và tổng dung lượng xả. Máy sẽ tự động theo dõi và điều chỉnh để dòng điện xả của bình ắc quy không đổi trong suốt quá trình xả cho đến khi thỏa mãn 1 trong các điểm dừng xả thì bộ xả sẽ tự động dừng quá trình xả bình ắc quy lại.

- Ở đây tôi sẽ giới thiệu cho các bạn một bộ tải giả dòng điện không đổi sử dụng trong công nghiệp. Tên máy là “SBS-1230S Battery load bank”

Thông số kỹ thuật máy:

+ Nguồn AC cấp cho bộ xả hoạt động là: 220Vac, 50Hz

+ Đặc tính ngõ: Điện áp định mức 125Vdc; Dải điện áp vào từ 90-150Vdc; Dài dòng điện vào từ 0-300A; Cho phép cài đặt 3 điểm dừng xả: thời gian xả, điện áp cuối và dung lượng đã xả.

+ Cài đặt thông số xả: Vì dải điện áp xả của bộ tải giả này là từ 90-150Vdc và dải dòng điện xả nằm trong khoảng 0-300A, nên nó chỉ sử dụng được cho các hệ thống ắc quy có điện áp trong dải 90-150Vdc và dòng xả <300A. Ví dụ, ta cần xả một hệ thống ắc quy gồm 19 bình ắc quy axit-chì, 6V mắc nối tiếp nhau, dung lượng bình là 414Ah, việc cài đặt các thông số xả cho bộ tải giả như sau:

• Đầu tiên, ta sẽ Cài đặt dòng điện xả là 0.1C10=41.4A

• Tiếp theo, Cài đặt 3 điểm dừng quá trình xả như sau:

   Điểm 1: Cài đặt thời gian xả tối đa là: 10H (giờ)

  Điểm 2: Cài đặt điện áp cuối của hệ thống 19*5.4V/bình=102.6V

     Điểm 3: Cài đặt dung lượng xả được tối đa là: 414Ah

Cuối cùng là theo dõi các thông số trong quá trình xả cho đến khi hệ thống tự động dừng.

Chú ý: Trong suốt quá trình xả cần phải theo dõi nhiệt độ bình ắc quy liên tục, nếu thấy nhiệt độ bình lên cao quá 40 độ C thì phải giảm dòng xả lại.